"Efallai y byddwn yn meddwl am ddefnyddio ein lleisiau a'n dewisiadau i gynyddu ffyniant holl greaduriaid annwyl Duw, dynol ac an-ddynol." - Myfyrdod ar Ddiwrnod y Diniwed Sanctaidd
Mae'r Parchedig Ddr Sue Hurrell, a ordeiniwyd yn gynharach eleni ac sy'n gwasanaethu yn Ardal Weinidogaeth Gorllewin Caerdydd, yn myfyrio ar Ddiwrnod y Diniwed Sanctaidd.
Mae dathlu'r Nadolig ar ôl 25 Rhagfyr yn arfer lleiafrifol y dyddiau hyn, gyda goleuadau tylwyth teg yn dechrau diflannu ar Ddydd San Steffan. Nid yw gwyliau sy'n coffáu merthyrdod Steffan a lladd babanod diniwed (heddiw) yn cyfrannu llawer at awyrgylch y parti. Ond maent yn darlunio realiti llym y byd y daeth Duw iddo trwy rym, poen a greddfau camlas geni. Anaml y clywn am fabanod yn cael eu targedu'n fwriadol nawr, ond mae plant yn dal i farw mewn niferoedd mawr mewn rhyfeloedd a newyn. Mae bodau dynol yn wych am ddatrys problemau technolegol, ond yn wael am fyw'n heddychlon ochr yn ochr â'i gilydd a rhannu. Pam rydyn ni'n diffinio ein gwerth ein hunain trwy gymharu ein hunain ag eraill? Pam rydyn ni'n byw fel pe bai cariad Duw yn gacen i'w rhannu?
Ni allaf helpu meddwl am ladd creaduriaid diniwed eraill ar y diwrnod hwn, gan gynnwys ieir gwrywaidd newydd eu deor a lloi newydd-anedig.
Mae cyfanswm pwysau mamaliaid fferm bellach 15 gwaith pwysau rhai gwyllt, ac mae'r rhan fwyaf yn cael eu lladd ymhell cyn iddynt gyrraedd eu hanterth, heb sôn am eu hoes naturiol. Mae'r rhan fwyaf o greaduriaid fferm yn byw eu bywydau byr mewn amgylchiadau nad ydynt yn caniatáu iddynt ffynnu. Nid yw hyn yn anochel, ond mae oherwydd ein defnydd cynyddol o gig a physgod rhad.
Efallai bod gennym ddelwedd llyfr lluniau o'r baban Iesu mewn stabl yn ein meddwl, neu fersiwn Palesteinaidd o dŷ hir Cymreig gydag anifeiliaid a bodau dynol o dan yr un to. Ond beth bynnag, mae anifeiliaid yn ymddangos yn y stori, o'r defaid ar ochrau'r bryniau i anifeiliaid baich ochr yn ochr â chymeriadau teithiol.
Dysgodd Iesu dosturi at ychen mewn ffosydd, a gofal Duw am adar y to, felly efallai y gallem feddwl am ddefnyddio ein lleisiau a'n dewisiadau i gynyddu ffyniant holl greaduriaid annwyl Duw, dynol ac anddynol. Efallai trwy gefnogi sefydliad fel Compassion in World Farming neu roi mwy o sylw i'r cynhyrchion anifeiliaid rydyn ni'n eu bwyta.
Ac a allwn ni gadw rhai goleuadau tylwyth teg i fyny ychydig yn hirach, i'n hatgoffa bod Iesu yn dal gyda ni mewn cyfnodau tywyll?
Tan Wyl y Canhwyllau efallai…